Isu-Isu Dalam Pelaksanaan Ibadah (Bahagian 4) - Bahagian Ibadah Semester 1

ADAB IMAM DAN MAKMUM

A. Definisi Imam dan Jama’ah.

Imam adalah seorang pemimpin. Beliau adalah individu yang di lantik sebagai pemimpin bagi memimpin jemaah ketika melakukan ibadah solat atau amal kebaikan. Mereka juga yang akan diberikan kepercayaan menjadi pemimpin untuk memimpin ke jalan yang benar.

Orang yang layak menjadi Imam ialah orang yang baik bacaan al-Qur’annya dan tiada keraguan dalam bacaan. Serta orang itu juga mestilah berpengetahuan luas tentang agama. Dan lebih awal berhijrah yang bermaksud lebih berumur, dan berpengetahuan yang lebih mendalam tentang agama islam.

B. Definisi Jama’ah.

Sebahagian ulama mengatakan hukum berjemaah fardu ain manakala sebahagian yang lain pula mengatakan fardu kifayah. Disamping itu ada sesetengahnya pula berpendapat sunat muakkad dan inilah pendapat Imam Syafi’I r.a yang bermaksud “ Solat berjemaah itu lebih Afdal (bagus) daripada solat berseorangan dengan kadar 27 darjah (pangkat).

Hubungan yang terhasil daripada solat anatara Imam dan makmum. Dan islam juga mensyariatkan beberapa upacara dan perhimpunan antara umat islam untuk menunaikan ibadah pada masa-masa tertentu. Contohnya solat 5 waktu, solat jumaat dan solat dua hari raya.

Solat berjemaah memerlukan sekurang-kurangnya seorang imam dan seorang makmum. Dan bagi solat jumaat berjemaah hukumnya adalah fardu ain bagi orang lelaki (haram ditinggalkan dan berdosa besar). Solat beramai-ramai adalah lebih afdal daripada solat dengan jemaah yang sedikit. Hadis riwayat Rasullullah s.a.w yang bermaksud daripada Ubay bin Kaab katanya, telah bersabda Rasullullah s.a.w : “solat seorang lelaki beserta seorang lelaki adalah lebih baik daripada ia solat seorang diri dan seorang lelaki beserta 2 orang lelaki lebih banyak ganjarannya daripada ia bersolat bersama-sama dengan seorang lelaki sahaja. Manakala lebih banyak jemaah lebih dikasihi Allah s.w.t. (riwayat Ahmad,Abu Daud dan al-Nasa’i).

Masih mendapat pahala berjemaah bila makmum dapat mengikut imam sebelum imam memberi salam. Akan tetapi makmum yang mengikuti dari mula-mula mendapat ganjaran lebih banyak daripada makmum yang mengikut kemudian.

Imam hendaklah meringkaskan solat kecuali kalu makmumnya hanya terdiri daripada golongan yang sedikit bilangannya dan mereka reda.

C. Hukum solat berjemaah.

1. Fardhu kifayah bagi solat 5 waktu.
2. Wajib bagi solat jumaat.
3. Sebahagian ulama mengatakan fardhu ain .
4. Imam Syafi’I, Hanafi dan Maliki berpendapat berjemaah ketika solat fardhu adalah sunat muakkad bagi semua orang lelaki yang berakal dan mampu melakukan tanpa sebarang kesulitan.
5. Tidak wajib ke atas orang perempuan, kanak-kanak orang sakit dan sebagainya.
6. Bagi lelaki lebih afdal berjemaah di masjid.
7. Bagi perempuan lebih baik di rumah sahaja.

Sambungan....